Tüm hakları IRCICA‘ya aittir ©2025. IRCICA Bilgi İşlem Departmanı tarafından tasarlanmış ve geliştirilmiştir.
Tarihçe
İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), İslâm İşbirliği Teşkilatı’na (İİT) bağlı kültür merkezidir. IRCICA kurulduğu 1979 yılından itibaren doğru, güvenilir ve evrensel bilgiye erişimi sağlamak üzere bünyesinde bir kütüphane ve arşiv oluşturmuştur. Kuruluşundan Temmuz 2017’ye kadar İstanbul, Beşiktaş’ta Yıldız Sarayı’nda yerleşik bulunan Merkez, bu tarihten itibaren T.C. Cumhurbaşkanlığı tarafından kendisine şehrin tarihî bölgesinde tahsis edilen Bab-ı Âli yerleşkesine taşınmıştır.
IRCICA Kütüphane ve Arşivi günümüzde yeni teknolojileri yakından takip eden, kendi alanında dünyanın sayılı ihtisas kütüphane ve arşivlerinden birisidir. İslam ülkeleri ve Müslüman toplumlarla ilgili olmak üzere özellikle tarih, sanat, kültür ve edebiyat gibi konularda yoğunlaşmış, farklı tür ve formatlardaki materyallerden oluşan bir koleksiyona sahiptir. Bu koleksiyonu dünyanın her yerinden kullanıcılara sunarak ilgili alanlardaki araştırma ve incelemeleri desteklemeyi, aynı zamanda bu materyalleri korumayı, geliştirmeyi ve gelecek nesillere aktarmayı amaçlamaktadır.
IRCICA
2025
61. Kütüphane Haftası Etkinliği
2025 – IRCICA, 61. Kütüphane Haftası’nı “Araştırmacı ve Kütüphaneci İşbirliği Çerçevesinde IRCICA Kütüphane ve Arşivi” paneli ile kutlamıştır. Dr. Didar Bayır’ın moderatörlüğünü yaptığı panelde, Prof. Nur Urfalıoğlu, Prof. İsmail Güleç ve Prof. Ashirbek Muminov konuşmacı olarak yer almışlardır.
2025
Yazma Eserler ve Dijitalleştirme-I Çalıştayı
2025 - Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından ilk kez düzenlenen Yazma Eserler ve Dijitalleştirme-I Çalıştayı’nda, IRCICA Kütüphane ve Arşiv Müdür Vekili Neslihan Sandal, Kurumun tecrübe ve çalışmaları hakkında bir sunum gerçekleştirmiştir.
2024
Bosna-Hersek Dijital Koleksiyonu
2025 - Prof. Amir Pašić’in dialarından oluşan koleksiyonun yanı sıra, Bosna-Hersek ile ilgili IRCICA Kütüphane ve Arşivi’nde bulunan diğer materyaller de DSpace programı üzerinden araştırmacıların hizmetine sunulmuştur.
2023
Poster Sunumu
2023 – Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından organize edilen 1. Yazma Eserleri Koruma ve Onarım Sempozyumu’na, “IRCICA Kütüphane ve Arşivi Koleksiyonları ve Dijital Koruma Çalışmaları” başlıklı poster ile katılım sağlanmıştır.
2023
Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Kütüphaneciliği Sempozyumu
2023 - Kütüphaneciliğimizin 100. yılı münasebetiyle, Türk Kütüphaneciler Derneği’nin yurt genelinde Ankara’da düzenlediği sempozyumda, IRCICA Kütüphane ve Arşiv Müdür Yardımcısı Neslihan Sandal “IRCICA’daki Kültürel Mirasın Teknolojik Gelişmeler Işığında Kullanıcılara Sunumu” başlıklı bir konuşma gerçekleştirmiştir.
2023
Mihin Lugal’i Anma Toplantısı
2023 - Uzun yıllar IRCICA Kütüphanesi’nde görev yapmış duayen kütüphaneci Mihin Lugal (1915-2022) düzenlenen bir toplantı ile anılmıştır. Mihin Lugal, kendisine ve babası Prof. Necati Lugal’e ait kitap, fotoğraf ve mektuplardan oluşan kıymetli koleksiyonu IRCICA’ya bağışlamıştır.
2023
44. MELCom Uluslararası Yıllık Toplantısı
2023 – Antalya’da, Koç Üniversitesinin ev sahipliğinde gerçekleştirilen 44. MELCom Yıllık Toplantısı’nda Dr. Didar Bayır, IRCICA Kütüphane ve Arşivi’nin koleksiyon ve hizmetlerini tanıtan bir sunum yapmıştır.
2022
Kütüphanecilik Eğitim Programı
2022- IRCICA ile Özbekistan İslam Medeniyeti Merkezi işbirliğinde bir çevrimiçi eğitim programı gerçekleştirilmiştir. Özbekistan’ın farklı kurumlarından kütüphanecilerin katıldığı programda çeşitli açılardan kütüphane yönetimiyle ilgili bilgi alışverişinde bulunulmuş ve iş birliği imkânları tartışılmıştır.
2021
Koleksiyon Sayımı
2021 – RFID sistemi kullanılarak çok kısa sürede Kütüphane ve Arşiv genel sayımı yapılmıştır.
2017
Bâb-ı Âli’ye Taşınma
2017 – IRCICA, tüm bölümleri ile Yıldız Sarayı’ndan, T.C. Cumhurbaşkanlığı tarafından tahsis edilen Bâb-ı Âli yerleşkesine taşınmıştır.
2017
Osmanlıca Yazma Eser OCR Projesi
2017 - IRCICA, dünya çapında ilk kez gerçekleştirilen Osmanlıca OCR çalışmalarının üçüncü aşaması olan “Yazma Eserlerin (Nesih, Rika, Talik, Nestalik) OCR Teknolojileri Geliştirilerek Sayısallaştırılması” projesini başlatmıştır. İSTKA’nın desteği de alınarak belirli bir aşamaya getirilen proje başarı ile sonuçlandırılmıştır.
2015
IRCICA Farabi Entegre Kütüphane Otomasyon Sistemi
2015 – IRCICA, dönemin en yeni mesleki ve teknolojik gelişmelerine paralel olarak yayının sipariş edilmesinden kullanım raporlarının hazırlanmasına kadar tüm kütüphanecilik süreçlerini tek çatı altında toplamıştır. RFID ve Sayısal Kütüphane Programını da “IRCICA Farabi Entegre Kütüphane Otomasyon Sistemi” başlığı altında toplayarak kullanmaya başlamıştır.
2015
51. Kütüphane Haftası Paneli
2015 - 51. Kütüphane Haftası programı çerçevesinde “Kütüphanecilikte Teknolojik Gelişmeler Işığında IRCICA Kütüphanesi” paneli düzenlenmiştir.
2013
Sayısallaştırma Toplantısı
2013 - IRCICA’nın ev sahipliğinde 17 Mayıs 2013 tarihinde, tüm Türkiye’den katılımla düzenlenen toplantıda “Sayısallaştırma Çalışma Grupları” kurulmuştur. Bu sayede, Türkiye’de kütüphanecilik ve arşivcilik alanında yapılan sayısallaştırma uygulamalarına yardımcı olacak fikir ve çalışmaların ortaya konması, konuyla ilgili standartların hazırlanması hızlandırılmıştır.
2011
Osmanlıca OCR
2011 - Görüntü işleme ve bilişim teknolojilerinin ilerlemesi sayesinde basılı eserler için OCR (Optical Character Recognition) sistemi kullanılmıştır. Eserlerin içerikleri bu sayede bilgisayar ortamında anlaşılabilir ve işlenebilen metinlere çevrilmiştir. Mevcut OCR yazılım sistemleri, Osmanlıca metinlerin çözümlenmesine imkân vermiyordu. Bu nedenle IRCICA, dünya çapında ilk kez gerçekleştirilen Osmanlıca OCR çalışmalarını birkaç fazda projelendirerek başarı ile sonuçlandırmıştır. Aynı zamanda Türk Patent Enstitüsü’nden Osmanlıca OCR Marka Tescil Belgesi’ni de alarak bu alandaki öncülüğünü belgelemiştir.
2010
Bilgi Kaynaklarının Sayısallaştırılmasında Standartlar ve İşbirliği Çalıştayı
2010 - Türk Kütüphaneciler Derneği tarafından düzenlenen “Bilgi Kaynaklarının Sayısallaştırılmasında Standartlar ve İşbirliği Çalıştayı” Ali Emirî Efendi Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de yerli ilk sayısal kütüphane uygulaması olan “IRCICA Farabi Sayısal Kütüphane Programı” Çalıştayın üçüncü günü IRCICA’da yapılan sunumla katılımcılara tanıtılmıştır.
2009
Kütüphane ve Arşiv Silahhane’de
Yıldız Sarayı Çit Kasrı’nda hizmet veren Kütüphane ve Arşiv, sayıları gittikçe artan ve çeşitlenen koleksiyonları, etkin bir şekilde kullanıcılarına sunabilmek için daha fazla alana ihtiyaç duymuştur. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından Silahhane Binası, IRCICA Kütüphane ve Arşivi’ne tahsis edilerek kullanıcıların hizmetine açılmıştır.
2008
IRCICA FARABİ Sayısal Kütüphane Programı
2008 - Teknoloji ve bilgi sistemlerindeki gelişmelere paralel olarak kütüphaneciliği elektronik ortama taşıma çalışmaları başlatılmış ve üzerinde düzenleme ve güncelleme yapmaya izin veren bir yazılım, donanım ve alt yapı sağlanarak IRCICA Farabi Sayısal Kütüphane programı oluşturulmuştur. Birleşik Arap Emirlikleri Başkan Yardımcısı ve Başbakanı, Dubai Emiri Şeyh Mohammed bin Rashid al-Maktoum, IRCICA kütüphanesinin donanım, alt yapı ve Farabi Sayısal Kütüphanesi Programı’nın geliştirilmesinde önemli desteklerde bulunmuştur.
2006
RFID Uygulaması
IRCICA, Ar-Ge çalışmalarını yaparak hazırladığı ilk Kütüphane ve Arşiv UHF RFID sistem yazılımı sayesinde; tüm materyallerin yerlerinin tespiti, sayımlarının hızlı ve güvenilir bir şekilde yapılması, etiketlenmeleri, kütüphane giriş-çıkışlarındaki hareketlerinin izlenmesi, güvenlik ve dolaşımın kolaylıkla yapılması ve bütün bu işlemlerin raporlandırılması amacı ile elektronik tanıma, takip ve denetleme çalışmalarını kolay, hızlı ve güvenli olarak gerçekleştirmiştir.
2004
Kütüphaneci Sanatçılar Karma Sergisi
2004 – IRCICA Kütüphane ve Arşivi, 40. Kütüphane Haftası çerçevesinde “Kütüphaneci Sanatçılar Sergisi”ni düzenlemiştir.
2002
Şeyh al-Qassimi Bağışı
2002 - Dünya çapında İslami kültürel mirasın korunmasına yönelik himayesi ve desteği ile tanınan Şarja Emiri Şeyh Dr. Sultan bin Mohammad al-Qassimi, yazma ve Müteferrika baskılarından oluşan çok değerli bir koleksiyonu, IRCICA Kütüphanesi’ne bağışlamıştır.
1995
61. IFLA Genel Konferansı
İstanbul’da yapılan International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA)’nın 61. Genel Konferansı çerçevesinde Çok Kültürlü Toplumlara Verilen Kütüphane Hizmetleri Bölümü’nün toplantısı IRCICA’da yapılmıştır.
1993
BLISS Kütüphane Otomasyon Programı
1993 - Bilkent Üniversitesi tarafından üretilmiş “BLISS-PC Kütüphane Otomasyon Programı” tüm modülleriyle birlikte kullanılmaya başlanmıştır. 2005’te program, güncellenmiş BLISS_-LINUX versiyonu ile değiştirilmiştir.
1988
Koleksiyon
1988 - Kütüphane ve Arşiv koleksiyonu bağış, değişim ve satın alma yoluyla her geçen gün zenginleşerek kitap sayısı 20.000, dergi sayısı 1038’e ulaşmıştır.
1986
Nadir Eserler Sergisi
1986 - - 15th Congress of the International Bibliophiles Association çerçevesinde, Fransız Anadolu Araştırma Enstitüsü iş birliği ile “Nadir Eserler Sergisi” düzenlenmiştir. Sergide, Kütüphane ve Arşiv koleksiyonundaki Müteferrika baskısı eserler ve 1550 yılında ilk kez basılan Latince Kuran dahil olmak üzere pek çok nadir eser ziyaretçilere sunulmuştur.
1985
İlk Koleksiyon Bağışı
1985 - IRCICA Kütüphane ve Arşivi sahasında tanınmış ilim ve kültür insanının özel koleksiyonlarını bünyesinde bulundurmaktadır. İlk kez 1985 yılında Dr. Zaki Ali koleksiyonunun bağış olarak alınmasının ardından, Vedat Eldem, Mustafa Münif Paşa, Nezahet Nurettin Ege, Haidar & Necmeddin Bammate gibi pek çok değerli şahsiyetin koleksiyonlarının da sağlanmasıyla kitap koleksiyonunun yanı sıra arşiv koleksiyonu da gelişmeye başlamıştır.
1980
Kütüphanenin Kuruluşu
IRCICA